ကုမုျဒာ ဂ်ာနယ္ အင္တာဗ်ဴး

ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြမွာ ျပည္တြင္းက ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြက ပူးေပါင္းပါ၀င္သင့္ပါသလဲ။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အေနနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကို နားလည္ေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သင့္သလဲ။ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ "၀" တပ္မေတာ္ပါလာရင္ ဘယ္လိုအေျပာင္းအလဲေတြ ေတြ႕ႏိုင္မလဲ။ လေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္အတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေလးလံလာတဲ့ လက္ရွိအစိုးရ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုအေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ဖို႔၊ ဘာေတြလုပ္ ဖို႔ လိုအပ္မလဲဆိုတာေတြကို ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႕ခ်ဳပ္ ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးစိုင္းညြန္႔လြင္ နဲ႔ ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။



ကုမုျဒာ- လက္ရွိ အစိုးရရဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ အေပၚမွာ သေဘာထားအမွန္ ဘယ္လိုရွိတယ္လို႔ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားပါတီတစ္ခုက ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ယူဆပါသလဲ။

စိုင္းညြန္႔လြင္- အခု အစိုးရအေနနဲ႔ေတာ့ မသိဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖၚေဆာင္ေရးေကာ္မတီအေနနဲ႔ကေတာ့ ေတာက္ ေလွ်ာက္လုပ္ေနတာ။ အဓိကကေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးလုပ္ႏိုင္ေအာင္ သူတို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလးလည္း စိိတ္ရွည္လက္ရွည္ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ အခု ၂၉ ရက္ေန႔ ဇင္းမယ္မွာ ေတြ႕ၾကလိမ့္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကံဳဖူးသမွ် အစိုးရထဲမွာေတာ့ သည္အစိုးရက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြအေပၚမွာ ေတာ္ေတာ္လိုက္ ေလ်ာမႈ ရွိပါတယ္။ ေလးစားတဲ့အေနနဲ႔လည္း အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ အလုပ္ျဖစ္မယ္ မျဖစ္မယ္ေတာ့ က်ိန္းေသမေျပာ ႏိုင္ ပါဘူး။ အလုပ္ျဖစ္မယ့္ သေဘာေတာ့ ရွိတယ္။ ခါတိုင္းအဖဲြ႕ေတြနဲ႔စာရင္ သည္အဖဲြ႕က (အစိုးရဘက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖၚ ေဆာင္ေရးေကာ္မတီ) flexible ျဖစ္ပါတယ္။


ကုမုျဒာ - အပစ္အခတ္ရပ္စဲသြားၿပီးရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးမယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါသလား။

စိုင္းညြန္႔လြင္ - အစိုးရရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္က အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အရင္သြားမယ္။ ၿပီးရင္ frame work ေရးမယ္။ political dialogue ျဖစ္ဖို႔ procedure ေတြ၊ နည္းစနစ္ေတြ နည္းပညာေတြ လုပ္မယ္။ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူတဲ့ frame work ျဖစ္ ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒါ ၿပီးေတာ့မွ အဲဒီသေဘာတူခ်က္နဲ႔အညီ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပဲြကို စမွာ။ ဒါေပမဲ့ ထူးဆန္းေနတာက သည္ procedure ထဲကို ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက သည္ကေန႔အထိ ၀င္မပါေသးဘူး။ အစိုးရကလည္း မေျပာဘူး။ လက္နက္ကိုင္ ေတြဘက္ကလည္း မေျပာဘူး။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရ လုပ္လိုက္တဲ့ အကြက္တစ္ကြက္ေတာ့ ရွိတယ္။ ခ်င္းမိုင္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၁၂ ပါတီက ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ ဖိတ္ၿပီး ခ်င္းမိုင္ကိုလႊတ္တယ္။ ၾကံ့ခိုင္ေရးကေတာ့ အေၾကာင္းမျပန္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ တို႔လိုက္သြားတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ပထမဆုံးေတြ႔တဲ့ပဲြပဲ။ ပထမဆုံး တရား၀င္ေတြ႔တာေပါ့။


ကုမုျဒာ - ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြမွာ ျပည္တြင္းက ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရး အင္အားစုေတြက ပူးေပါင္းပါ၀င္ သင့္တယ္လို႔ ယူဆပါသလဲ။

စိုင္းညြန္႔လြင္ - အားလုံးသေဘာတူတာကို ေျပာရမယ္။ အစိုးရကေတာ့ အားလုံး ပါ၀င္ေစခ်င္တယ္တဲ့။ ဟိုဘက္ ကလည္း WGEC ဆိုၿပီး ဖဲြ႕ထားတယ္။ အဲသည္မွာလည္း WGEC ဆုိျပီး ဖြဲ႔ထားတဲ့ framework ကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေရးရာေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ပါ၀င္တယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ပါပဲ။ ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္ျပန္႔ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က စိတ္ပူူေနတယ္။ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက သေဘာတူခ်က္ေတြမွ ရပါ့မလားလုိ႔ေပါ႔ေနာ္။ သိပ္က်ယ္ျပန္႔လုိ႔ရွိရင္ သေဘာတူညီခ်က္ေတြမရမွာ စုိးရိမ္ရပါတယ္။ အခုညႇိေနၾကျပီ။ အစုိးရလုိ႔ေျပာရခက္တဲ့ MPC နဲ႔ WGEC နဲ႔ညႇိေနၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲသည္အဆင့္ကုိ မေရာက္ခင္မွာ အခုက ေလာေလာဆယ္ အခက္အခဲျဖစ္ေနတာက အားလံုးပါ၀င္တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ကိစၥမွာ တစ္ေနတာေလးေတြ တစ္ခုႏွစ္ ခု ရွိတယ္။


ကုမုျဒာ။ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ေတြက အစုုိရအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးတဲ့ အထိသြားမယ္လုိ႔ မယံုၾကည္ၾကေသးဘူးလုိ႔ ခ်င္းမုိင္္သြားခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီအခ်ိဳ႕က ပုဂၢိဳလ္ေတြက ေျပာတယ္။ အန္ကယ့္ အေနနဲ႔ဘယ္လုိျမင္ပါသလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ သည္သြားခဲ့တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္မိတ္ေဆြေတြပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အေနအထားကုိမသိဘူး။ ေတာ္ေတာ္ေလး ကင္းေ၀းပါတယ္။ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဒါပထမဆံုးေတြ႔တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဟုိဘက္က ေျပာတာေတြအမ်ားၾကီးရွိတယ္။ သည္ဘက္က မွားေနတာေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒါက်ေတာ့ သူတုိ႔ (ႏုိင္ငံေရးပါတီ) ျပန္မရွင္းတတ္ဘူး။ သူတို႔တာ၀န္မရွိဘူးဆုိတဲ့ သေဘာမ်ိဳးေပါ့။ ဥပမာဗ်ာ MPC နဲ႔သူတုိ႔ (တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္) ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါမွာ MPC က သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ႏိုင္ငံေတာ္က ႏုိင္ငံေတာ္ကလို႕ ေျပာေနတာကုိ ဟုုိက လက္မခံႏုိင္ဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္ကုိေျပာတယ္၊ ဒါေတြ သူတိုု႔လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ေနာက္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ က MPC ကုိ ျပန္လာေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲသည္အခ်က္ေတြ ထည့္မေျပာဘူးဗ်။ ခ်န္ထားတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က်ေတာ့ ဟုိဘက္ကလူေတြကို ပုိနီးစပ္တယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ ေတြကုိ နားလည္တယ္လုိ႔ ထင္ေန တာ၊ တကယ္ေတာ့ သူတို႔နားမလည္တာ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ သူတုိ႔အမ်ားၾကီး ၾကိဳးစားရဦးမယ္။ သည္မစ္ရွင္မသြားခင္ ကတည္းက ကြ်န္ေတာ္က ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာထားျပီးသား။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က အစုိးရမစ္ရွင္သေဘာမ်ိဳးဆို မလုိက္ခ်င္ ဘူး။ အားလံုး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာမယ္။ ကုိယ္ပုိင္အယူအဆ ေျပာခ်င္တယ္။ ဦးေအာင္မင္းက လည္း နားလည္တယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ၾကိဳက္တာေျပာ၊ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကိစၥပဲ၊ အစုိးရရဲ႕မစ္ရွင္မဟုတ္ဘူးလုိ႔ေျပာတယ္။


ကုမုျဒာ ။ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ က်ရင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြလည္း ပါ၀င္လာမယ္လုိ႔ ဦးေအာင္မင္းက ေျပာတယ္။ အခုႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကလည္း တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ နားမလည္ေသးဘူးလုိ႔ ေျပာတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ နားလည္ေအာင္ ေဆြးေႏြး ပြဲတကယ္က်င္းပတဲ့အခါမွာ နားလည္မႈရရွိေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္သင့္ပါသလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ လုပ္ရမွာ၊ သူတို႔နားလည္ေအာင္ ၾကိဳးစားရမွာ။ ေဆြးေႏြးပြဲေလးေတြ အမ်ားၾကီး လုပ္ရမယ္။ ခဏခဏ ေတြ႔ဖုိ႔လုိတယ္။ အခ်င္းခ်င္း သေဘာထားကုိ နားလည္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ျပည္မမွာဖြဲ႔တဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နယ္စပ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒုကၡေတြသူတုိ႔မသိဘူး။ သူတုိ႔အျမဲတမ္းေျပာတယ္။ ေတာင္ေပၚမွာ ခံေနရသလုိ စစ္အစုိးရက တုိ႔ကုိလည္း တီးတာပဲ၊ တုိ႔လည္းခံေနရတာပဲလုိ႔ေျပာၾကတယ္။ မတူဘူးေနာ္။ ေတာ္ေတာ္ေလးမ တူဘူးေနာ္။ ရွင္းျပရတာ ေတာ္ေတာ္ေလး ခြက်တယ္။ လက္၀င္တယ္။ အစည္းအေ၀းေတြလုပ္ျပီး သူတုိ႔နားလည္ေအာင္ လုုပ္ရမယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္။


ကုမုျဒာ။ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမယ္ဆုိရင္ ႏုိုင္ငံေရးထဲမွာမွ ဘယ္အပုိင္းကစ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္လုိ႔ အန္ကယ့္ အေနနဲ႕ ယူဆပါသလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ အဓိကကေတာ့ အေျခခံဥပေဒပဲ။ အခု တခ်ိဳ႕ပါတီၾကီးေတြလုပ္ေနတာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ ကြဲလြဲတာရွိတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က ႏုိင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္ရဖုိ႔လုိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္ ရျပီးေတာ့မွ ရထားတဲ့ ႏုိင္ငံေရး သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ အေျခခံ ဥပေဒကုိ အသစ္ ေရးမွာလား။ အသစ္ေရးဖုိ႔လုိရင္လည္း အသစ္ေရးမွာ ေပါ့။ သည္သေဘာတူညီခ်က္အေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္ေလ။ သည္သေဘာတူညီခ်က္က ျပင္ရမယ္ဆုိရင္လည္းျပင္ေပါ့။ အခုဟာက ျပင္မွာလား၊ အသစ္ေရးမွာလား လုိက္ေမးေနၾကတယ္ေလ။ ကြ်န္ေတာ့္မွာလည္း ေမးခြန္းရွိတယ္။ ကဲ အခုု အမ်ားစုက ျပင္မယ္ ေျပာတယ္။ ဘာနဲ႔ျပင္မွာလဲ။ ဘယ္ဟာကုိျပင္မွာလဲ။ ကုိယ့္သေဘာတစ္ခုတည္းနဲ႔ ျပင္လုိ႔မရဘူးေလ။

ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ အခု ႏုိင္ငံေရး မေျပလည္တာကလည္း သည္အေျခခံ ဥပေဒက ကြ်န္ေတာ္တုိ႔သေဘာမ တူတဲ့ဟာေတြကုိ ေရးထားတာကုိး။ ကြ်န္ေတာ္ႏွစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တယ္။ ပထမအခ်က္က အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဖုိ႔လုိမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အဲသည္ အေျခခံဥပေဒကုိ လုိက္နာဖုုိ႔ လုိတယ္။ လူေတြေမ့ေနတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ရွိတယ္။ အေျခခံ ဥပေဒက အသစ္ေရးရမယ္ ဘာညာေျပာၾကတယ္။ လုိက္နာဖုိ႔ေတာ့ မတုိက္တြန္းၾကဘူး။ အဲဒါက မမွန္ဘူးေနာ္။ အားလံုးသေဘာတူျပီးရင္ အားလံုး လုုိက္နာဖုိ႔လုိတယ္။


ကုမုျဒာ။ ၂၀၁၅ အမီ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္မယ္ဆုိရင္ တုိင္းရင္းသားပါတီတစ္ခုက ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္အခ်က္ေတြကုိ တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ ျပင္သင့္တယ္လုိ႔ အၾကံေပးခ်င္သလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ခ်င္တယ္။ တန္းတူညီမွ်ေရး ျဖစ္ခ်င္တယ္။ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ကေတာ့ ပါတီစံုဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိး။ ဒီမုိကေရစီမရွိရင္လည္း ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ဖုိ႔ မလြယ္ဘူးေလ။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ရွိမွပဲ ဒီမုိကေရစီစနစ္က ပုိက်င့္သံုးလုိ႔ေကာင္းမယ္။ အဲဒါေလာက္ပဲ ျခံဳျပီးေျပာသင့္တယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ယူဆပါတယ္။


ကုမုျဒာ။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ေတြအတြက္ ၾကံဳရမယ့္ စိန္ေခၚမႈက ဘာေတြလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ ေျပာခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒကုိ ၂၀၁၅ မတုိင္ခင္ ျပီးေအာင္ လုပ္မယ္ဆုိတာလည္း ေမးခြန္းတစ္ခု ရွိေသး တယ္။ ျပီးခ်င္လည္းျပီးနုိင္မယ္၊ ၾကာရင္လည္း ၾကာသြားႏုိင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ အဲသည္လုိ ေျပာရလဲဆုိေတာ့ ႏုိင္္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္အေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္။ ႏုိင္ငံေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ျမန္ျမန္ရရင္ အေျခခံ ဥပေဒ ကုိလည္း ျမန္ျမန္ျပင္လုိ႔ရမယ္။ အခုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔အားလံုးလုိခ်င္တဲ့ ညီလာခံ အစည္းအေ၀းၾကီးတစ္ခု ကေနျပီးေတာ့ အားလံုးသေဘာတူထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခု ထြက္လာလိမ့္မယ္။ အဲသည္မွာလည္း လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ လည္းပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ တပ္မေတာ္သား ကုိယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ ၾကံ႕ခုိင္ေရးလည္းပါတဲ့အတြက္ ၾကံ့ခိုင္ေရး ပါတီထဲမွာ သေဘာတူျပီဆုိရင္ သူတုိ႔ပါတီ ထဲက လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြလည္း သေဘာတူရမွာပဲ။ ဆုိေတာ့ သည္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဘာမွ အျငင္းပြားစရာ မရွိေတာ့လုိ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဖုိ႔က်ေတာ့ ျမန္သြားလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရဖုိ႔ဆုိတာက ေျပာသေလာက္ မလြယ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ တုိက္ပြဲေတြနဲ႔ ေျဖရွင္းတာထက္စာရင္ ပုိျပီးေကာင္းပါတယ္။


ကုမုျဒာ။ အေပၚမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ၾကိဳးပမ္းေနေပမဲ့ တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ေနေသးတယ္။ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႕ သေဘာထားကေတာ့ တုိင္းရင္းသားလက္္နက္ကုိင္ေတြေပၚမွာ ဘယ္လုိရွိတယ္လုိ႔ ယူဆပါသလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ သူတုိ႔စိတ္ထားဘယ္လုိရွိတယ္ဆုိတာထက္ သူတုိ႔ရွိသင့္ရွိထုိက္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ကုိ ေျပာခ်င္ တယ္။ အခု တုိင္းျပည္အေရးက ဘာျဖစ္ေနျပီလဲ၊ တုိင္းျပည္ ဘယ္လုိအေျခအေနေတြ ဆုိက္ေရာက္ေနလဲ သူတုိ႔ စဥ္းစားဖုိ႔ လုိတယ္။ တုိင္းျပည္အေရးကို ဦးစားေပးမယ္၊ ပထမ ဦးစားေပးက ႏုိင္ငံေတာ္ ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ သိပ္မခက္ဘူးေနာ္။ သူတုိ႔ ဘယ္သူနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေတြ႔ရမယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွ မဟုတ္ဘူး က်န္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔လည္း အကုန္ေတြ႔ရမယ္။ အခုေတြ႔ေတာ့ ေတြ႔ေနတယ္။ ဒုတိယ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အဆင့္ေတာင္ ေတြ႔တာေတြ လုပ္ေနတယ္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ က်န္ေနတာေပါ့။ သိပ္အဆိုးၾကီးျမင္ေနလုိ႔ မရဘူး။ အခု တပ္မေတာ္ထဲမွာလည္း တရားမွ်တတဲ့ နားလည္မႈရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚလာပါျပီလုိ႔ အခ်ိဳ႕ကလည္း သံုးသပ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ အရင္ကလုိ အရမ္းမာေနတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း မေတြ႕ဘူးလုိ႔ သူတို႔ ယတိျပတ္ေျပာလုိ႔ မရဘူး။ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက ႏုိင္ငံျခားနဲ႔ျပႆနာျဖစ္ရင္ တျခားႏုိင္ငံသားေတြနဲ႔ေတာင္ ေတြ႔ရေသးတာပဲ။ ဟုတ္တယ္မဟုတ္လား။ ရန္သူနဲ႔လည္း လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ရဲရမယ္။ ကုိယ္႔ႏုိင္ငံတြက္္ဆုိရင္ေတာ့ေလ။ ကုိယ့္အသက္ ေတာင္ အေသခံရဲေသးတာပဲဗ်ာ ကုိယ္နဲ႔သေဘာမတူတဲ့သူနဲ႔ လက္ဆြဲမႏႈတ္ဆက္ရဲဘူးဆုိတာ သိပ္ျပီးေတာ့ အဓိပၸာယ္ မရွိပါဘူး။


ကုမုျဒာ။ တုိင္းရင္းသားေတြဘက္က ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္လုိ႔ ေျပာလုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္ေရးအခမ္းအနားတစ္ခု မွာ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီး မင္းေအာင္လႈိင္က ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ ဆုုိတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကုိ သံုးသြားပါတယ္။ အဲသည္အေပၚမွာ ဘယ္လုိျမင္ပါသလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ သူက ေျဖရွင္းခ်က္ေပးတာေပါ့။ သူေျပာတဲ့အထဲမွာ တပ္မေတာ္က အခုဆုိရင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီးအဆင့္ ေတြေတာင္မွ တုိင္းရင္းသားေတြ ပါပါတယ္။ အစစ္မဟုတ္ေတာင္ ကျပားေတြပါတယ္လုိ႔သူက ရွင္းေနတယ္။ အမွန္ေတာ့ ကုိဂြမ္ေမာ္တုိ႔နဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေမးၾကည့္တဲ့အခါမွာ သူတုိ႔က concept ပဲလုိတာ၊ သိပ္အဆိုးၾကီး မဟုတ္ဘူးဗ်။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ျမင့္စုိးက သူနည္းနည္းခံစားခ်က္နဲ႔ ေျပာခဲ့တယ္။ အဲသည္လုိမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ကုိဂြမ္ေမာ္ တုိ႔ေျပာေနတာက ျပည္ေထာင္စု ကုိ ကာကြယ္တဲ့ တပ္မေတာ္လုိခ်င္တာ။ သူဆုိလုိတာက အခုတပ္မေတာ္က ျပည္ေထာင္စုကုိ မကာကြယ္ဘူး၊ လူတစ္စုကုိ ပဲ ကာကြယ္ေနတယ္။ ဒါကုိ သူေျပာခ်င္တာ။ သိပ္ျပီး မခက္လွဘူး။ ေသခ်ာမေဆြးေႏြးလုိ႔ပါ ကြ်န္ေတာ္ဆုိရင္ ဦးလွေမာင္ေရႊ တုိ႔ကုိ ေျပာတယ္။ ဟုိဘက္က ေျပာလာတဲ့ offer တစ္ခုကုိ ဘာမွ မစဥ္းစားဘဲ ခ်က္ခ်င္းပယ္ခ်တာေတြကေတာ့ အလုပ္ မျဖစ္ဘူးလုိ႔။ ခ်က္ခ်င္းပယ္ခ်ၿပီး ဒါႀကီးက မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာလုိက္ေတာ့ အေရွ႕ဆက္သြားလုိ႔ မရေတာ့ဘူးေလ။ နံပါတ္ (၁) စိတ္ရွည္ဖုိ႔လုိတယ္။ နံပါတ္ (၂) ကေတာ့ တစ္ဖက္က အဆုိျပဳခ်က္ေတြကုိ ေလးစားဖုိ႔ လုိတယ္။ ကုိယ္လည္း ကုိယ့္အဆုိျပဳခ်က္ ရွိတယ္ေလ။ တစ္ဖက္က တက္လာ တဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ေတြကုိ ခ်က္ခ်င္းပယ္ခ် ခ်က္ခ်င္းပယ္ခ်ဆုိေတာ့ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ တကယ္ေတာ့ MPC ရဲ႕ အေနအ ထားက ၾကားမွာ ျဖစ္ရမွာက natural team ျဖစ္ရမွာ။ အခု အဲသည္လုိ မဟုတ္ဘူးလို ျဖစ္ေနတယ္။ လူေတြက သူတို႔ကုိ အဲသည္လုိဘယ္သူမွ မသတ္မွတ္ဘူးေလ။ ဒါ ေျဗာင္ေျပာလုိ႔လည္း ရပါတယ္။ အဲဒါက ေတာ္ေတာ္ေတာ့ခြက်တယ္။ ေနာင္ သူတုိ႔ သူတို႔ ဘာသာ ႏုိင္ငံေတာ္က ႏုိင္ငံေတာ္က လုိ႔ေျပာေတာ့ သူတုိ႔နဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့သူေတြက စိတ္ညစ္တယ္။ အခုေတာ့ သူတုိ႔ေဆြးေႏြးတဲ့သူေတြက ေတာၾကိဳအံုၾကားက လာတာမဟုတ္ဘူး။ သူပုန္ေတြဆုိေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ထက္ ေခတ္မီတဲ့ ႏုိင္ငံမွာေနေနတာ။ စာေတြလည္း အမ်ားၾကီး ဖတ္တယ္။ အကုန္လံုး ေခတ္ပညာတတ္ေတြခ်ည္းပဲ။ ႏုိ္င္ငံေရးကုိ ေတာက္ေလွ်ာက္လုပ္လာတဲ့သူေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းကုိ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေလ့လာတဲ့သူေတြ၊ သူတို႔ကုိ အထင္ေသး လုိ႔ မရဘူးေလ။ စကားလံုးေတြလည္း အသံုးအႏႈန္းေတြက ေလွ်ာက္ေျပာလုိ႔မရဘူးေလ။ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမယ္ဆုိရင္ ကုိယ့္ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ သည္လုိ mind-set မ်ိဳးနဲ႔ မရဘူး။ ျပင္မွကုိ ရမယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သြားေနတဲ့ ေပၚလစီက ေကာင္းပါတယ္။ Win win ေပၚလစီေပါ့။ ဒါက ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ခံသင့္တဲ့ကိစၥပါ ပဲ။


ကုမုျဒာ။ ရွမ္းျပည္ဟာ အာရွမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါး အထြက္ဆံုး ျဖစ္လာတယ္။ ရက္ပုိင္းအတြင္းက ကုလသမဂၢ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ရွမ္းျပည္ရဲ႕ မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္မႈဟာ ပုိမုိျမင့္တက္လာတယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ရွမ္းျပည္လူ ငယ္ေတြရဲ႕ အနာဂတ္ကုိ သည္မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်မႈ ျမင့္တက္လာမႈက ဘယ္လုိမ်ား ျခိမ္းေျခာက္ေနပါ သလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ ရွမ္းလူထု မဟုတ္ဘူး။ တစ္ကမၻာလံုးကုိ သက္ေရာက္မႈ ရွိေနတယ္။ ဒါဟာလည္္း ဥပေဒစုိးမုိ္းေရးကုိ မတည္ေဆာက္ႏုိင္လုိ႔ ျဖစ္တာပဲ။ ဥပေဒစုိးမုိးေရး ရွိလာရင္ ဒါေတြ ေလ်ာ့သြားမယ္။ သည္လူထုေတြရဲ႕ လူထုစီးပြားေရးကုိ မထူေထာင္ေပးႏုိင္ဘူး။ အစုိးရအျပင္ ရွမ္းျပည္နယ္ အစုိးရလည္း ရွိတာပဲ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ အစုိးရလည္း ရွိတာပဲ၊ ခ်င္းျပည္နယ္အစုိးရလည္း ရွိတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔လက္လွမ္းမမီလုိ႔လား မသိဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ အေျဖရွာရမွာ။ အခ်က္အ လက္ေတြက အေမရိကန္ေတြဆီက ရတယ္။ သူတို႔က ေသခ်ာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔မွာက်ေတာ့ သူတုိ႔ေျပာတဲ့ အခ်က္အ လက္ေတြကုိ အတည္ျပဳႏုိင္ဖုိ႔ခက္တယ္။

အခု စစ္ပြဲေတြ ရပ္မယ္။ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကုိ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ္။ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးဆုိတာ သည္ ေဒသကုိ ကားလမ္းေတြေရာက္မယ္၊ မီးေတြ ရလာမယ္။ ဥပေဒ စုိးမုိးေရးသာရွိရင္ တစ္ခါတည္း ေပ်ာက္သြားမယ္။ ဒါေတြက လူမသြားနုိင္တဲ့ေနရာေတြမွာ စုိက္ၾကတာကုိး။ လူသြားႏုိင္ျပီေဟ့ဆုိရင္ မစုိက္ေတာ့ပါဘူး။ တုိင္းျပည္တည္ျငိမ္မႈရွိလာရင္ ေျပာင္းသြားမွာပါ။


ကုမုျဒာ။ လေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္တဲ့ အစုိးရအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေလးလံလာတယ္လုိ႔ ေျပာၾကတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ အစုုိးရအေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္မယ္လုိ႔ အၾကံေပးခ်င္ပါသလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ကုိ အရင္ကုိင္ေစခ်င္တယ္။ တရားေရးမ႑ိဳင္က ကုိင္ရင္းနဲ႔ ပုိဆုိးေနျပီ။ အေရးယူမႈ တအားနည္းတယ္။ အေရးယူရင္ ဘာျဖစ္လာမလဲဆုိေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးတစ္ခု ငဲ့ညႇာရတယ္ ထင္တယ္။ တရားသူ ၾကီးတစ္ေယာက္ဆုိရင္ လာဘ္စားမွန္းသိတာပဲ။

ဒါေပမဲ့ သူ႔ကုိ ႏုတ္ထြက္ခြင့္ ေပးလုိက္တယ္။ ေနာက္ ဆက္သြယ္ေရးဘက္က တရားစြဲရမယ့္ဟာေတြ မစြဲခဲ့ဘူး။ အခုလာဘ္စားတဲ့သူေတြက စားေနတာပဲ၊ မေၾကာက္ဘူး ခ်ေနတာပဲ။ ျပတ္ျပတ္သားသား လုုပ္ရမွာ။ အမွန္က စစ္သားဘ၀က လာတဲ့သူေတြ ျပတ္ျပတ္သားသားလုပ္ရမွာ။ ဘာေၾကာင့္ မလုုပ္လဲ မသိဘူး။ သူ႔အခက္အခဲေတြ က ဘာလဲ ကြ်န္ေတာ္မသိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒါက သည္အတုိင္းထားရင္ ျခစားမႈ ဆက္ရွိေနဦးမွာပဲ။ ျခစားမႈရွိရင္ တရားဥပေဒ စုိးမုိး ေရးလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ တရားေရးကုိ ရုိက္ခတ္မယ္။ တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြလည္း အစုိးရဘက္ကတင္ျပီး လႊတ္ေတာ္က မလုပ္ေပးတာလည္း ရွိတယ္။ ဥပမာ လႊတ္ေတာ္ကုုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္တဲ့ဟာကုိ လႊတ္ေတာ္က ျဖဳတ္ခ်ထား လုိက္တယ္။ သူ႔ကုိ ထိမယ့္ဟာမုိ႔လုိ႔လား မသိဘူး။ အမ်ားၾကီးပဲ လုပ္စရာေတြ ရွိတယ္။ အစိုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္က တည့္လည္း မတည့္ရဘူးဗ်၊ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မတည့္ေပမဲ့ အကူအညီေပးရမယ္။ အခုဟာက အကူအညီမေပးဘဲနဲ႔ ဌာနႏွစ္ ခုုကေန တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ခတ္သလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးကလည္းတုိင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးခရီးသြားေနတဲ့ ကိစၥ မွာ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ အခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ မၾကိဳက္တာကေတာ့ အခု အစုိးရ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကုိ ဥပေဒျပဳတဲ့သူေတြက ၀င္လုပ္သလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ အေျခခံဥပေဒမွာကုိက တရားစီရင္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒျပဳေရး၊ သီးျခားစီ ျဖစ္ရမယ္ဗ်ာ။ ေရာသြားသလုုိ ျဖစ္ေနတယ္။


ကုမုျဒာ။ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ပါတီအေနနဲ႔ ၂၀၁၅ မွာ ၾကံဳရမယ့္ စိန္ေခၚမႈက ဘာေတြလဲ၊ ဘာေတြျပင္ဆင္ေနျပီလဲ။

ဦးစုိင္းညြန္႔လြင္။ အခုကကုိ critical point ျဖစ္ေနျပီ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္မလား၊ မ၀င္ဘူးလားဆုိတဲ့ ျပႆနာက စလာျပီ။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က ၂၀၁၀ တုန္းကလည္း ေတာင္ထဲမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရွိေနေတာ့ မ၀င္ခဲ့ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ မ၀င္လုိ႔ ဇုိမီးတုိ႔၊ ရခုိင္တုိ႔၊ မြန္တုိ႔လည္း မ၀င္ခဲ့ဘူး။ အဲသည္လုိပဲ ေနလာၾကတယ္။ အခုတစ္ခါက်ေတာ့ မ၀င္ဘူးဆုိလည္း အခက္အခဲေတြအမ်ားၾကီး ရွိတယ္။ ၀င္ရင္လည္း ႏုိင္ငံေရးအရ စြန္႔လႊတ္ရမယ့္ ကိစၥေတြ ရွိတယ္။ ၂၀၀၈ ကုိ လက္ခံသလုိလုိ ျဖစ္မယ္။ အခုက ဒါ စစဥ္းစားေနရပါျပီ။ သည္၀င္မယ္ မ၀င္ဘူးဆုိတာကုိပါ။ အရင္ မ၀င္ဘူးဆုိျပီး ဆံုုးျဖတ္ခဲ့တာ အခုျပန္စဥ္းစားရမယ့္ အဆင့္ေရာက္ေနျပီ။ ေအာက္ေျခကုိဆင္းလုိက္တဲ့အခါမွာ သည္ေမးခြန္း သည္အခ်က္က အေရးၾကီးပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ေရွ႕မွာ SNDP ရွိတယ္။ သူတို႔နဲ႔က ႏုုိင္ငံေရးအရ အျမင္မတူတာေတြ ရွိတယ္။ အျမင္မတူတာေတာ့ သည္အတုိင္းလႊတ္လုိက္မလားေပါ့။

ဂရိပညာရွင္တစ္ေယာက္္ ေျပာတာရွိတယ္။ လူေတာ္ လူေကာင္းေတြ ၀င္ၿပီး မအုပ္ခ်ဳပ္လုိ႔ရွိရင္ လူညံ့ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ခံေပေတာ့တဲ့။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ လူေတာ္မဟုတ္ေပမဲ့ စဥ္းစားလာရျပီေပါ့။ ဆံုးျဖတ္ဖုိ႔ ေစာပါေသးတယ္။ အဓိက ကေတာ့ မွန္မွန္ကန္ကန္ လုပ္ဖုိ႔ရယ္၊ ေပၚလစီမွန္ဖုိ႔ရယ္။ ေပၚလစီဆုိတာကလည္း လူထုအတြက္ ေပၚလစီျဖစ္ဖုိ႔လုိတယ္။


ကုမုျဒာ။ အခုလုိ အခ်ိန္ေပး ေျဖၾကားတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။